Sad Eyed Lady of the Lowlands Bob Dylan Hans van Keken en Rob Viester
Inleiding
De hele song lijkt te draaien – gebruikelijk bij Dylan – om het verlangen terug te willen keren naar een geliefde. Gezien het persoonlijke leven van Dylan in de tijd dat dit lied uitkwam (1966), gaat het hier meer om het in tact willen houden van een relatie. Dylan was van 1965 tot 1975 getrouwd met Sara Lownds. In de song lijkt zij de Sad Eyed Lady of the Lowlands1 te zijn. Er is ook concurrentie of hij vreest het in ieder geval (wie onder hen zouden jou kunnen weerstaan) en haar aandacht gaat ook naar anderen uit of er zijn mensen die haar liever zien weggedragen. Er schuilt een wonderlijke tegenstrijdigheid in deze song. Het verlangen om te mogen blijven bij een vrouw, terwijl zij nu niet bepaald als begerenswaardig wordt beschreven. De liefde is geen groot succes geweest, onvolwassen gedrag (childhood flames), ze wil ook lang niet altijd op het middernachtelijk tapijt vrijen (curfew plugs) en het bed is zeer strak opgemaakt (niet erg uitnodigend). Ze houdt ook af op oneerlijke wijze (als in een kaartspel waarin de boer en de aas ontbreken) en hij kan geen indruk op haar maken. Daarenboven spreekt ze als de slang in het paradijs met een vergiftigde (mercury) mond, gedraagt zich kwezelig (gebeden als rijmpjes opzeggen) en laat ze zich in met een geloofsgemeenschap; haar huid is weliswaar aanlokkelijke waar tegenover staat dat haar gezicht van glas is en ze heeft een ruwe, rouwe stem (cowboy mouth, een prairie stem). Waarom zou je daar een relatie mee willen blijven onderhouden, met zo’n dame met droeve ogen van het platteland? Maar hij biedt zich in elk refrein weer aan, in ieder geval dat hij zich beschikbaar houdt.
1.
With your mercury mouth in the missionary times
And your eyes like smoke and your prayers like rhymes
And your silver cross and your voice like chimes
Oh, who do they think could bury you?
With your pockets well-protected at last
And your streetcar visions which you place on the grass
And your flesh like silk and your face like glass
Who could they get to carry you?
Met je kwikzilveren mond in deze missievolle tijden
en je rokerige ogen2 en je gebeden als rijmelarijen
en je zilveren kruisje en je stem als een carillon.
Oh, wie denken ze wel dat ze je kunnen begraven?
Eindelijk zijn je zaken goed op orde
Je voortsnellende visioenen met het gras als decor
En je huid als zijde en je gezicht als glas
Wie kunnen ze zover krijgen om je weg te dragen
De Sad-Eyed Lady wordt in de eerste strofe weggezet als een dame die giftige dingen zegt, missionair van karakter, klinkend als een carillon en met ogen die rookkleurig zijn opgemaakt en met gebeden opgezegd als rijmpjes (nogal zoetsappig dus) en met een zilveren kruisje. Ze lijkt haar zaken goed geregeld te hebben. Hij vindt dat ze (leden van een geloofsgemeenschap, zie strofe 4) er op uit zijn om haar te laten wegdragen (geen contact meer met de buitenwereld) deze dame uit de laaglanden, van het platteland derhalve.
Refrain
Sad-eyed lady of the lowlands
Where the sad-eyed prophet says that no man comes
My warehouse eyes, my Arabian drums
Should I put them by your gate, or sad-eyed lady, should I wait?
Refrein
Dame van het platteland met de droeve ogen
Waar de profeet met de droeve ogen zegt er komt niemand
Mijn alles opslaande ogen, mijn Arabische trommels
Zal ik ze bij je poort neer zetten, of dame met de droeve ogen, moet ik wachten?
Het is een boeiend beeld dat Dylan gebruikt: een profeet laten zeggen dat er geen wederopstanding (verlossing) zal komen. Hier lijkt dit te betekenen dat deze voorspelt, dat de relatie niet te herstellen is. Die profeet ziet er dan ook evenals de sad eyed lady droef ogend uit. En hij, de dichter is haar blijkbaar kwijt zoals hij met zijn eigen ogen heeft waargenomen (ogen die alles opslaan – warehouse eyes). Ondanks al het negatieve wil hij haar toch graag behouden, getuige zijn aanbod om zijn Arabische trommels voor haar poort te zetten, in vertwijfeling weliswaar ‘of zal ik wachten?’
2.
With your sheets like metal and your belt like lace
And your deck of cards missing the jack and the ace
And your basement clothes and your hollow face
Who among them did think he could outguess you?
With your silhouette when the sunlight dims
Into your eyes where the moonlight swims
And your matchbook songs and your gypsy hymns
Who among them would try to impress you?
Met je zeer strak getrokken lakens en je riem als van kant
En je spel kaarten waar de boer en de aas aan ontbreken
En je tweede hands kleding en je ingevallen gezicht
Wie onder hen dacht dat hij jou kon overtroeven?
Met je silhouet bij het licht van de ondergaande zon
En in je ogen volop de maneschijn
En je songs passend in een lucifersdoosje, en je zigeunerliederen
Wie onder hen zou proberen indruk op je te maken?
Nu ja toegankelijk is het allemaal niet met die heel strak getrokken lakens, hoewel een riem van kant aantrekkelijk open klinkt. Het spel dat gespeeld wordt is niet eerlijk want belangrijke zaken ontbreken (boer en de aas). Dan de weinig vlijende beschrijving dat ze verouderde kleding draagt en dat ze een ingevallen gezicht heeft. Desondanks is er wel belangstelling voor haar van buitenstaanders: toch zijn er blijkbaar anderen die wel denken te kunnen winnen (overtroeven; lees hem te kunnen passeren). Zij wordt nader beschreven als een afschaduwing van zichzelf bij de ondergaande zon en in haar ogen volop maanlicht. Een zanger-lied(jes)schrijver van gering formaat, want haar werk past in een lucifersdoosje. Het is duidelijk hij zet zich tegen haar af en tracht zich los te weken door negatieve dingen over haar te zeggen: niet eerlijk (spel), verouderde kleding en een junkie achtig gezicht (ingevallen) met een pruts repertoire. Wie gaat nu proberen om op zo’n iemand indruk te maken? Hij wil wel, maar het lukt hem niet.
3.
The kings of Tyrus, with their convict list
Are waiting in line for their geranium kiss
And you wouldn’t know it would have happened like this
But who among them really wants just to kiss you?
With your childhood flames on your midnight rug
And your Spanish manners and your mother’s drugs
And your cowboy mouth and your curfew plugs
Who among them do you think could resist you?
De koningen van Tyrus, met hun lijst van veroordeelden.
Staan in de rij voor hun finale kus
En je zou niet weten dat het zo gebeurd zou zijn
Maar wie van hen wil jou echt alleen maar kussen?
Met je kinderlijke liefdesbetuigingen op je middernachtelijk tapijt
En je Spaanse manieren en je moeders medicijnen
En je luide, rauwe stem en je bij tijden ontoegankelijkheid
Wie onder hen zou jou kunnen weerstaan, denk je?
‘De koningen van Tyrus worden erbij gehaald om aan zijn voorgevoelens uitdrukking te geven. Zij bestendigden de uitvoering van een doodvonnis met een teken (hier voorgesteld met een finale kus (tenslotte gaat het om een lief): “voer de onthoofding of ophanging terstond uit!” Dat is wat hij verwacht ten aanzien van zijn stuk gelopen relatie, dat het nu echt voorgoed voorbij is. Een voorgevoel ook nog eens versterkt door de voorstelling dat de koningen elkaar haast verdringen om het vonnis ten uitvoer te laten brengen. En dan aansluitend op zijn fatale fantasieën: er zijn kapers op de kust en die beperken zich waarschijnlijk niet alleen maar tot kussen. Kortom nog minder uitzicht op herstel? Waarna in het vervolg de dame weer weinig flatteus wordt beschreven: kinderlijk vrijagegedrag niet in bed maar op het tapijt. Haar Spaanse manieren (maar ja wat verstaat een Amerikaan daar onder?) en meedelen in de medicijnen van haar moeder. Ze heeft een prairie stem (cowboy mouth: luid en rauw) en op vaste tijden is ze helemaal niet in voor een vrijpartij (curfew plugs). Iedereen zal je desalniettemin aantrekkelijk vinden, zo kwelt de dichter zich verder.
4 .
Oh, the farmers and the businessmen, they all did decide
To show you where the dead angels are that they used to hide
But why did they pick you to sympathize with their side?
How could they ever mistake you?
They wished you’d accepted the blame for the farm
But with the sea at your feet and the phony false alarm
And with the child of the hoodlum wrapped up in your arms
How could they ever have persuaded you?
Oh, de boeren en de zakenlieden, zij allen besloten om
je te laten zien waar de dode engelen3 zijn die ze verborgen hielden
Maar waarom hebben ze juist jou uitgekozen om met hen in zee te gaan?
Hoe hebben ze zich ooit zo in jou kunnen vergissen?
Ze wensten dat jij de schuld voor de boerderij op je nam
Maar met de zee aan je voeten en het valse loos alarm
En met het kind van de crimineel in je armen gewikkeld
Hoe hebben ze je ooit kunnen overhalen?
Het lijkt er op dat de dame met de droeve ogen zich heeft aangesloten bij een geloofsgemeenschap bestaande uit boeren en zakenlui. Deze tonen haar de geheimen van het geloof (verborgen dode engelen) d.w.z. zij zouden de wegen weten om gered te worden3. Ze is er toe overgehaald en het staat een relatie met hem in de weg. Maar ze vergissen zich in haar. Ze wilden dat je schuld van de boerderij op je nam. Wat bedoeld is met die boerderij? Ze is van het platteland. Hoewel de wereld voor haar open ligt (but with the sea at your feet) en er sprake is een vals, loos alarm. Terwijl ze een kind van een crimineel heeft, een bindend en afhankelijk makend gebeuren. Hoe dan ook ze hebben haar toch weten over te halen lid te worden van hun gemeenschap.
5.
With your sheet metal memory of Cannery Row
And your magazine husband who one day just had to go
And your gentleness now, which you just can’t help but show
Who among them do you think would employ you?
Now you stand with your thief, you’re on his parole
With your holy medallion in your fingertips now enfold
And your saintlike face and your ghostlike soul
Who among them could ever think he could destroy you?
Met je plaatstalen geheugen van Cannery Row4
En je tijdschrift echtgenoot die van de een dag op de andere dag gewoon wegging
En met je zachtaardigheid die je onwillekeurig toont
Wie van hen denk je zou jou in dienst nemen?
Nu je blijft bij je dief, ben je net als hem voorwaardelijk vrij
Met je heilige medaillon omklemd door je vingertoppen
En je gezalfde gezicht en je spookachtige ziel
Wie onder hen had ooit gedacht dat hij je kon vernietigen?
Ze heeft een ongelofelijk goed geheugen over Cannery Row 4
Blijkbaar is ze uitstekend op de hoogte van wat er allemaal gaande is in deze ruige wereld die Cannery Row heet. Een vergelijking dringt zich op aan het eerder uitgebrachte (1965) Desolation Row, een andere Dylan song die geheel gewijd is aan zo’n ontaarde buurt. Dat zij daar zoveel van weet, geeft aan dat ze er blijkbaar in heeft verkeerd.
En dan, bijna voor het eerst iets aardigs, ze is zachtaardig al is ze zich daar niet van bewust.
Hij vraagt zich af wie van die ‘kapers op de kust’ haar in dienst willen nemen? Bedenk, zo houdt hij haar voor, als je leeft met een dief dan deel je ook zijn lot en daarom ben je eveneens hij voorwaardelijk vrij. Ze heeft blijkbaar een kind bij deze dief (met het kind van de crimineel in je armen gewikkeld). Verder heeft ze een gezegend medaillon, een gewijd gezicht en een vreesaanjagende ziel.
Dan komt de gedachte weer op dat er mensen zijn die haar willen doodmaken (van de buitenwereld afsluiten), maar hij geeft ze niet veel kans. Met andere woorden ze zal zich wel weten te ontrukken aan die geloofsgemeenschap. Want ze is niet te “vernietigen”.
Moge we uit de titel afleiden dat ook zij lijdt onder de mogelijke scheiding, getuige dat Sad Eyed Lady?!
++++++++++++++++++++
Noten
- Er zijn vele verwijzingen in deze song te vinden waaruit valt op te maken dat de sad eyed lady Dylan’s eerste echtgenote is. Sara Lownds of te wel Sara Dylan met wie hij 12 jaar was getrouwd en met wie hij vier kinderen kreeg. Voor een deel lijkt het ook te gaan over nog een vrouw namelijk Joan Baez (het gebrekkige liedrepertoire, de ruwe, luide stem)
- Een rokerig oog is een oogmake-up techniek die een donker, rokerig effect boven de oogleden en onder de wenkbrauwen produceert.
3. Het Jodendom kent diverse engelen waaronder engelen des doods. Deze hadden onder meer tot taak de deurposten met bloed te bestrijken. Huizen met zo’n deurpost die werden overgeslagen. Daar vielen geen doden. Met andere woorden: Zij (leden van die geloofsgemeenschap) weten de wegen om gered te worden (bloed op de deurposten te krijgen).
4. Ontleend aan een boek van John Steinbeck.Op Cannery Row ligt alles hutjemutje of her en der, blik en ijzer en roest en versplinterd hout, brokkelige bestrating en percelen onkruid en schroothopen, keten van golfplaat waar sardines worden ingeblikt, kroegen, restaurants, bordelen, stampvolle kruidenierswinkeltjes, laboratoria en logementen als een Desolation Row.
De vertalingen ‘carillon’ en ‘het valse loos alarm’ zijn van Ernst Jansz