Desolation Row

De Godvergeten Buurt – Desolation Row. Interpretatie en vertaling Hans van Keken

De mooiste uitvoering van Desolation Row (1965)

  1. Desolation Row

They’re selling postcards of the hanging
They’re painting the passports brown
The beauty parlor is filled with sailors
The circus is in town
Here comes the blind commissioner
They’ve got him in a trance
One hand is tied to the tight-rope walker
The other is in his pants
And the riot squad they’re restless
They need somewhere to go
As Lady and I look out tonight
From Desolation Row

De Godvergeten Buurt

Ze verkopen ansichten van de lynchpartij
Ze verven de paspoorten bruin
De schoonheidssalon zit vol zeelui
Het circus is in de stad
Daar is de blinde veiligheidsfunctionaris 1
Ze hebben hem in trance gebracht
Een hand is vastgebonden aan de koorddanser
De ander zit in zijn broekzak
En de oproerpolitie, die is rusteloos.
Ze willen er op los gaan
Terwijl ik en mijn Dame uitkijken
Over de Godvergeten Buurt

Wat Desolation Row oproept, is het beeld van een buurt waar god noch gebod is, met verloren gelopen mensen, kortom een Godvergeten Buurt. Het begin is indrukwekkend en nu ik weet waar het op teruggaat zeer bezwaarlijk, namelijk de lynchpartij in 1920 in Duluth (Minnesota) de geboorteplaats van Bob Dylan. Deze lynchpartij waarbij drie zwarte medewerkers van het “James Robinson Circus” omkwamen, inspireerde Bob Dylan tot het nummer Desolation Row. De vader van Dylan woonde destijds vlak bij de plaats waar de lynchpartij zich voltrok. Er zijn daarvan toentertijd ansichtkaarten verkocht. Dylan zet de schildering van de scene verder voort met allerlei onwaarschijnlijkheden een schoonheidssalon gevuld met zeelui, paspoorten die bruin (ongeldig?) worden gemaakt. Dat circus was er in de stad Duluth ten tijde van de lynchpartij in 1920. Waar de verantwoordelijke official, hier opgevoerd als de blinde verantwoordelijke voor de openbare veiligheid de andere kant op keek. Die verantwoordelijke wilde er niet van weten dat er een lynchpartij plaatsvond. Extra benadrukt met het beeld van deze man vastgebonden aan een koorddanser. De oproerpolitie wordt in toom gehouden. Wat betekent dat de lynchpartij niet wordt voorkomen En de dichter en zijn vrouw/vriendin of gezien dat Lady met een hoofdletter zijn Geliefde, ze zien dit allemaal aan in de de Godvergeten Buurt, Desolation Row.

  1. Cinderella, she seems so easy
    It takes one to know one when she smiles
    And puts her hands in her back pockets
    Bette Davis style
    And in comes Romeo, he’s moaning
    “You Belong to Me I Believe”
    And someone says, “You’re in the wrong place my friend
    You better leave”
    And the only sound that’s left
    After the ambulances go
    Is Cinderella sweeping up
    On Desolation Row

Assepoester, ze lijkt zo toegankelijk.
“Ons kent ons toch”, zegt ze al glimlachend
En stopt haar handen in haar achterzakken
Zoals Bette Davis dat deed
Daar komt Romeo, hij weeklaagt
“Jij hoort bij mij, geloof ik”
En iemand zegt ‘Je bent hier verkeerd, mijn vriend,
Je kunt maar beter weggaan’
En het enige geluid dat overblijft
Nadat de ziekenwagens zijn vertrokken
Is dat van Assepoester die de boel opveegt
In de Godvergeten Buurt

Het tweede couplet spreekt welhaast voor zich. Dylan verwerkt wereldwijd bekende figuren voor de beeldvorming als Assepoester, Bette Davis en Romeo. Laatstgenoemde is niet welkom. Hem wordt in ieder geval gezegd dat het beter is als hij de Godvergeten Buurt verlaat (geen toegang tot zijn geliefde?). In die godvergeten buurt speelt zich het nodige af, want er vertrekken ziekenwagens (meervoud). De stilte die overblijft, is fraai getypeerd met een Assepoester die aan het vegen is: de boel opveegt (wat resteert van de vechtpartijen of van … ?) in de godvergeten buurt

  1. Now the moon is almost hidden
    The stars are beginning to hide
    The fortune-telling lady
    Has even taken all her things inside
    All except for Cain and Abel
    And the hunchback of Notre Dame
    Everybody is making love
    Or else expecting rain
    And the Good Samaritan, he’s dressing
    He’s getting ready for the show
    He’s going to the carnival tonight
    On Desolation Row

De maan is nu bijna verdwenen
De sterren verdonkeren zich
De waarzegster heeft zelfs al haar spullen naar binnen gehaald
Allemaal, behalve Kaïn en Abel en de gebochelde van de Notre Dame
Iedereen bedrijft de liefde
Of verwacht anders regen
En de Barmhartige Samaritaan, die kleedt zich aan
Hij maakt zich klaar voor de voorstelling
Hij gaat naar het carnaval vanavond
In de Godvergeten Buurt

We gaan de nacht in. Aangegeven met ‘dat zelfs de waarzegster moest ophouden met voorspellen (te donker voor de tarotkaarten of de glazen bol) en dat de maan en de sterren bijna niet meer zichtbaar zijn. En dan: of de mensen bedrijven de liefde of zijn zo te neer geslagen dat ze alleen nog maar regen verwachten. Uitgezonderd Kaïn (de broedermoordenaar) en Abel en de gebochelde van de Notre Dame (de man met de onbeantwoorde liefde). Verrukkelijke absurditeiten. De grote mensenredder de Barmhartige Samaritaan duikt op, die gaat zijn rol meespelen in de godvergeten buurt.

4.

Now Ophelia, she’s ’neath the window
For her I feel so afraid
On her twenty-second birthday
She already is an old maid
To her, death is quite romantic
She wears an iron vest
Her profession’s her religion
Her sin is her lifelessness
And though her eyes are fixed upon
Noah’s great rainbow
She spends her time peeking
Into Desolation Row

Ophelia staat er onder het raam
Ik vrees dat zij op haar tweeëntwintigste verjaardag
al een oude vrijster is
Voor haar, is de dood nogal romantisch
Ze draagt een ijzeren hemd
Haar beroep is haar godsdienst
Haar zonde is haar lusteloosheid
En hoewel haar ogen helemaal gericht zijn op de grote regenboog van Noach
Doet ze de hele tijd niets anders dan gluren
Naar de godvergeten buurt

Als Dylan het niet heeft over magere meisjes dan laat hij zich graag uit over prostituees, in positieve zin overigens (the mistitled prostitute). Hier wordt Ophelia (een door de dood van haar vader waanzinnig geworden personage in Hamlet van Shakespeare) opgevoerd als prostituee. Door haar beroep – fraai weergegeven met dat ze godsdienst bedrijft en dat het haar zonde is, dat ze zich er niet in kan vinden (lusteloos). Haar hoop heeft ze gevestigd op de regenboog van Noach (als een teken dat ze wel gered zou kunnen worden). Verkleeft als ze is met deze buurt: blijven haar ogen toch wel gefixeerd
Op de Godvergeten Buurt

5.

Einstein, disguised as Robin Hood
With his memories in a trunk
Passed this way an hour ago
With his friend, a jealous monk
He looked so immaculately frightful
As he bummed a cigarette
Then he went off sniffing drainpipes
And reciting the alphabet
Now you would not think to look at him
But he was famous long ago
For playing the electric violin
On Desolation Row

Einstein, vermomd als Robin Hood
Met zijn herinneringen opgeslagen in een kist
Kwam hier een uur geleden voorbij
Met zijn vriend, een jaloerse monnik
Hij zag er heel erg angstaanjagend uit
Toen hij een sigaret bietste
Waarna hij aan regenpijpen ging snuiven
en het alfabet begon op te zeggen
Je ziet er niet aan hem af
Maar lang geleden was hij beroemd
hij speelde toen elektrische viool
In de godvergeten buurt.

Bijna geniaal om Einstein op te voeren als Robin Hood, de vrijbuiter. Weliswaar toegerust met een enorm geheugen: zijn herinneringen zitten in een (grote deken) kist, vergezeld van een jaloerse monnik. Wat je er ook van wilt maken, het is een mooi beeld. Einstein ziet er zeer bedreigend uit. Hij bietst een sigaret, snuift aan regenpijpen en reciteert ook nog eens het alfabet. Een compleet aan lager wal geraakte Einstein, dat is het beeld dat Dylan gebruikt om het gebeuren in de godvergeten buurt weer te geven. Hij voert Einstein verder op als iemand die in het verleden prachtig viool kon spelen. Geen verwijzing naar diens natuurkundige genius. Einstein speelde viool, maar geen elektrische voor zover ik heb kunnen nagaan.

6.

Dr. Filth, he keeps his world
Inside of a leather cup
But all his sexless patients
They’re trying to blow it up
Now his nurse, some local loser
She’s in charge of the cyanide hole
And she also keeps the cards that read
“Have Mercy on His Soul”
They all play on pennywhistles
You can hear them blow
If you lean your head out far enough
From Desolation Row

Dokter Smeerpijp, hij houdt zijn wereld
In een leren beker bijeen
Maar al zijn seksloze patiënten
Proberen die op te blazen
Terwijl zijn verpleegster, een lokale leegloopster de gifkast beheert2
Ze bezit ook de kaarten waarop staat:
“Wees zijn arme ziel genadig”
Ze spelen allemaal op fluitjes van een cent
Je kan ze horen blazen
Als je je hoofd ver genoeg uitsteekt
Vanaf de Godvergeten Buurt

Dokter Smeerpijp (een vondst van Bindervoet en Henkes Dylan, Bob. Liedteksten 1962-1973) is het een gokker: ‘wereld in een leren beker’? Hij heeft opmerkelijk genoeg seksloze patiënten die dat (zijn wereld) teniet willen doen. Terwijl zijn onbetrouwbare verpleegster verantwoordelijk is gemaakt voor de gifkast met daarin de verdovende middelen, zeer in trek zijn in zo’n afbraakbuurt.2 De beelden volgen elkaar op kaarten met ‘heb medelijden’ erop, goedkope fluitjes die worden geblazen door de seksloze patiënten of….? Allemaal te horen in de godvergeten buurt

7.

Across the street they’ve nailed the curtains
They’re getting ready for the feast
The Phantom of the Opera
A perfect image of a priest
They’re spoonfeeding Casanova
To get him to feel more assured
Then they’ll kill him with self-confidence
After poisoning him with words
And the Phantom’s shouting to skinny girls
“Get Outa Here If You Don’t Know
Casanova is just being punished for going
To Desolation Row

Aan de overkant zijn de gordijnen vastgespijkerd
Ze maken zich daar op voor het feest
Het Spook van de Opera
Perfect gelijkend op een priester
Ze voeden Casanova met een lepel
Zo dat hij zich zekerder gaat voelen
Daarna zullen ze hem met zelfvertrouwen ombrengen
Na hem met woorden te hebben vergiftigd
En het Spook schreeuwt naar magere meisjes
“Maak dat je wegkomt, mocht je het nog niet weten
Casanova is net gestraft voor zijn komst
Naar de Godvergeten Buurt

Gordijnen zijn aan spijkers opgehangen: voor het verkleden of als toneelgordijn? Opgevoerd wordt Het Spook van de Opera: de titel van een Franse roman overigens, “Omdat hij zijn gezicht niet in het openbaar kon laten zien gedroeg hij zich als geest”. Door Dylan omgezet in het uiterlijk van een priester (hoe vertrouwenwekkend!). Casanova wordt omgebracht. Het begint dan te lijken op toneelwerk van de absurdisten (als Eugène Ionesco, Samuel Beckett, Jean Genet en Harold Pinter): met woorden iemand dood maken, na eerst met de (pap)lepel te zijn gevoerd, als ware hij een kind. En dat allemaal omdat hij het gewaagd heeft om zich naar de godvergeten buurt te begeven. De magere meisjes moeten gered, ‘ga er niet heen of het vergaat je net zoals Casanova’ wordt hen toegeroepen.

  1. Now at midnight all the agents
    And the superhuman crew
    Come out and round up everyone
    That knows more than they do
    Then they bring them to the factory
    Where the heart-attack machine
    Is strapped across their shoulders
    And then the kerosene
    Is brought down from the castles
    By insurance men who go
    Check to see that nobody is escaping
    To Desolation Row

Tegen middernacht komen alle agenten
en het zootje ongeregeld 3)
naar buiten en pakken iedereen op
die meer weten dan zij
Daarna brengen ze hen naar de fabriek
Waar de hartaanval-machine
rond hun schouders wordt aangebracht
En dan wordt de kerosine
vanuit de kastelen naar beneden gebracht door mannen van de verzekering
die er op toezien dat niemand ontsnapt
Naar de GodvergetenBuurt

Het is echt nacht geworden. De superhuman crew komt tevoorschijn en die gaan samen met alle agenten mensen oppakken. Mensen door wie zij zich bedreigd voelen, want die weten meer dan zij. Ik kom uit op zootje ongeregeld voor superhuman crew: “gemeen volk; tuig. Eigenlijk: allegaartje, een groepje personen dat in kleding, handelingen e.d. afwijkt van het normale.”3). De opgepakte mensen worden afgemaakt met ‘hartaanval machines’ en (mogelijke interpretatie) de lijken verbrandt met kerosine. Welk belang die verzekeringsmannen hebben bij hun toezichtfunctie? Ze moeten in ieder geval voorkomen dat er ook maar iemand terugkeert naar de godvergeten buurt.

  1. Praise be to Nero’s Neptune
    The Titanic sails at dawn
    And everybody’s shouting
    “Which Side Are You On?”
    And Ezra Pound and T. S. Eliot
    Fighting in the captain’s tower
    While calypso singers laugh at them
    And fishermen hold flowers
    Between the windows of the sea
    Where lovely mermaids flow
    And nobody has to think too much
    About Desolation Row

Geloofd zij Nero’s Neptunus
De Titanic vaart uit bij zonsopgang
Iedereen schreeuwt
Aan welke kant sta jij?’
En Ezra Pound en T.S. Eliot
vechten op de commandobrug
terwijl calypsozangers ze uitlachen
Houden vissers bloemen vast
Tussen de vensters van de zee
Waar liefelijke meerminnen langs glijden
En niemand moet te veel nadenken
Over de Godvergeten Buurt

Dat is mij nog niet helder de Neptunus van Nero die geprezen wordt. Nero is een ontaarde Romeinse keizer, vermoordde zijn vrouw. Zijn Neptunus wordt geprezen of want dat staat er in het Engels lof toegezwaaid (Nero’s Neptunus zij geloofd). De Titanic koerst af op zijn ondergang. Ezra Pound en T.S. Eliot vechten erom wie de baas (de beste dichter?) mag worden. Fraaie beelden weer: calypsozangers die hen daarbij uitlachen, terwijl vissers bloemen vasthouden. Wat ons voor te stellen bij ‘vensters van de zee’ Doorkijken in de zee waardoor heen je liefelijke meerminnen kunt zien zwemmen? En dan, gewoon niet te veel bij stilstaan bij de godvergeten buurt.

  1. Yes, I received your letter yesterday
    (About the time my doorknob broke)
    When you asked how I was doing
    Was that some kind of joke?
    All these people that you mention
    Yes, I know them, they’re quite lame
    I had to rearrange their faces
    And give them all another name
    Right now I can’t read too good
    Don’t send me no more letters no
    Not unless you mail them
    From Desolation Row

Ja, ik heb je brief gisteren ontvangen
(Tegen de tijd dat mijn deurknop afbrak)
Toen je vroeg hoe het met me ging
Was dat als een grap bedoeld?
Al die mensen waar je het over hebt
Ja, ik ken ze, die zijn nogal gemankeerd
ik moest hun gezichten opnieuw ordenen
En ze allemaal een andere naam geven
Op dit moment valt het lezen mij zwaar
Stuur me maar helemaal geen brieven meer,
Tenzij je ze vandaar laat komen
Uit de Godvergeten Buurt

Vele, vele malen, is ‘hij’ naar de deur gelopen om te zien of er post voor hem was van de ‘je’. Zo vaak zelfs dat zijn deurknop afbrak. De brief die hij uiteindelijk krijgt, heeft als inhoud al het voorafgaande, zo lijkt het. Zijn gemoedsstemming is niet best. Hij wil geen brieven meer onder ogen krijgen. Strijdig genoeg – deze song zit vol met strijdigheden en met prachtige onwaarschijnlijkheden – wil hij alleen nog maar brieven die gaan over de Godvergeten Buurt.

Vertaling Hans van Keken in samenwerking met Rob Viester. Oktober 2020

Bron van de Engelse tekst

De mooiste uitvoering van Desolation Row (1965)

1) The Duluth Commissioner of Public Safety, William F. Murnian, ordered the police not to use their guns to protect the prisoners, zie Wikipedia 1920 Duluth lynchings. Vandaar official openbare veiligheid.

2) “Cyanide hole” slang for closet of medications …………., bron.
Cyankali in de gifkast (zie hier): “Ook in die tijd moesten de artsen al alert zijn op diefstal van medicijnen. Medicijnen zoals morfine werden dan ook achter slot en grendel bewaard in de zogenaamde gifkast. Vaak was dat niet meer dan een houten kastje of kistje met een slot erop. Sommige konden ook verzegeld worden.” Zie hier.

3) Het lijkt een rare vertaling, maar dat is het niet. Een zootje ongeregeld is gemeen volk; tuig. Eigenlijk: allegaartje, een groepje personen dat in kleding, handelingen e.d. afwijkt van het normale. Zie het scheldwoordenboek Ensie en zie ook Afbeeldingen Google The Superhuman Crew waar een carnavaleske troep mensen is te zien. Superhuman is daarom opgevat als ongebruikelijk, afwijkend van het normale, in die zin bovenmenselijk. Passend bij de inhoud ook ‘….mensen oppakken’. Dat dat kan/ mag je wel van een zootje ongeregeld (tuig) verwachten. De vertaling van Ernst Jansz voor Superhuman Crew is bepaald aardig: supermannen peloton

’s nachts komen de agenten

en het supermannen peloton

en verdacht van te veel kennis

word je gegrepen als spion

ERNST JANSZ, zie hier